Theo các chuyên gia, nhà vệ sinh đóng một vai trò rất quan trọng trong việc phòng, chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân. Việc thiếu nhà vệ sinh hoặc nhà tiêu không hợp vệ sinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tác động không nhỏ đối với sức khỏe cộng đồng.     

    Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong phân người có chứa nhiều loại mầm bệnh khác nhau, có thể gây các dịch, bệnh đường tiêu hóa. Ô nhiễm môi trường do phân người có thể gây nên các dịch, bệnh như: Tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn; tay chân miệng; giun sán. Các bệnh này là một trong những nguyên nhân gây suy dinh dưỡng trẻ em, nhất là trẻ em dưới 5 tuổi khiến trẻ chậm lớn, tiếp thu kém. Do đó, xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, không phóng uế bừa bãi góp phần bảo vệ môi trường, phòng chống dịch bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống đồng thời góp phần hoàn thiện tiêu chí môi trường trong chương trình xây dựng nông thôn mới ở nước ta hiện nay.

    Nhà tiêu là hệ thống thu nhận, xử lý tại chỗ phân và nước tiểu của con người.Thông tư số 27/2011/TT-BYT ngày 24/6/2011 của Bộ Y tế ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu - Điều kiện đảm bảo hợp vệ sinh.

Một trong những loại nhà tiêu hợp vệ sinh

      Theo quy định, có 4 loại nhà tiêu hợp vệ sinh bao gồm: nhà tiêu tự hoại, nhà tiêu thấm dội nước, nhà tiêu hai ngăn ủ phân tại chỗ và nhà tiêu chìm có ống thông hơi. Những nhà tiêu này bảo đảm cô lập được phân người, ngăn không cho phân chưa được xử lý tiếp xúc với động vật, côn trùng. Có khả năng tiêu diệt được các mầm bệnh có trong phân, không gây mùi khó chịu và làm ô nhiễm môi trường xung quanh.

Nhà tiêu tự hoại:

      - Nhà tiêu tự hoại là nhà tiêu dội nước, bể chứa và xử lý phân kín, nước thải không thấm ra bên ngoài, phân và nước tiểu được lưu giữ trong bể chứa và được xử lý trong môi trường nước..

Nhà tiêu thấm dội nước:

      - Nhà tiêu thấm dội nước là nhà tiêu dội nước, phân và nước trong bể, hố chứa được thấm dần vào đất.

Nhà tiêu hai ngăn ủ phân tại chỗ:

      - Nhà tiêu hai ngăn (nhà tiêu khô nổi) là nhà tiêu khô nổi có từ hai ngăn trở lên để luân phiên sử dụng và ủ phân, trong đó luôn có một ngăn để sử dụng và các ngăn khác để ủ.

Nhà tiêu chìm có ống thông hơi:

      - Nhà tiêu khô chìm là loại nhà tiêu khô, hố chứa phân chìm dưới đất.

Nhà tiêu hợp vệ sinh là một trong những tiêu chí trong xây dựng xã nông thôn mới

Lào Cai là một trong 21 tỉnh, thành phố trong cả nước được chọn tham gia Chương trình mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả, sử dụng nguồn vốn vay từ Ngân hàng Thế giới kết hợp cùng nguồn vốn đối ứng của tỉnh giai đoạn 2016 - 2021. Mục tiêu của chương trình nhằm thay đổi hành vi vệ sinh của người dân nông thôn, cải thiện hành vi vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường. Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện, chương trình đã mang lại hiệu quả trong việc thay đổi tập quán sinh hoạt lạc hậu của người dân, cải thiện vệ sinh môi trường nông thôn ở một tỉnh miền núi như Lào Cai.

Qua kiểm tra, đánh giá, các xã đều duy trì tốt các tỷ lệ như: hộ gia đình có điểm rửa tay xà phòng, trạm y tế có nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh, đặc biệt là tỷ lệ hộ gia đình có nhà tiêu cải thiện đạt tỷ lệ cao, trung bình đạt 86,3%. Qua đó, góp phần nâng cao tỷ lệ hộ gia đình có nhà tiêu đạt vệ sinh trong toàn tỉnh. Cụ thể, theo tổng hợp báo cáo của 9 huyện, thành phố, thị xã: tỷ lệ hộ gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh 6 tháng đầu năm 2023 là 88,00 % (152.359/173.137), tăng hơn 0,5 % so với năm 2022 (87,5%), tăng 4,3 % so với năm 2019. Từ đó cho thấy tỷ lệ người dân được tiếp cận với nhà tiêu hợp vệ sinh đang ngày một tăng lên, các điều kiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường của người dân dần được cải thiện, nhận thức về vấn đề vệ sinh của người dân được quan tâm hơn.

Việc thực hiện Chương trình tại tỉnh Lào Cai có ý nghĩa quan trọng, góp phần hoàn thiện tiêu chí 17 trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Để duy trì và nhân rộng hiệu quả, ý nghĩa của chương trình, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai là đầu mối tham mưu thực hiện các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh thôn bản sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề vệ sinh, triển khai các hoạt động kiểm tra, giám sát, báo cáo đánh giá của các đơn vị xã, huyện tham gia thực hiện chương trình. Trung tâm cũng phối hợp với sở, ban, ngành liên quan để triển khai các hoạt động truyền thông trên địa bàn tỉnh, đảm bảo tính hiệu quả bền vững của chương trình.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật