Bệnh Thalassemia hay còn gọi là bệnh tan máu bẩm sinh (TMBS) là do tan máu di truyền. Bệnh có hai biểu hiện nổi bật là thiếu máu và ứ sắt trong cơ thể, nên bệnh nhân phải điều trị suốt đời, nếu không được điều trị thường xuyên, đầy đủ, sẽ có nhiều biến chứng làm bệnh nhân chậm phát triển thể trạng, giảm sức học tập, lao động...

    Trên thế giới bệnh tan máu bẩm sinh ảnh hưởng đến khoảng 300 triệu người, với khoảng 500.000 người mắc bệnh ở thể nặng. Ở nước ta có khoảng trên 13 triệu người mang gen bệnh TMBS. Trong đó, tỷ lệ người dân đồng bào dân tộc miền núi chiếm tỷ lệ khá cao, từ 20- 40%, một trong những nguyên nhân chính là do kết hôn cận huyết. Riêng sáu dân tộc chủ yếu ở miền núi phía Bắc như Tày, Thái, Mường, Nùng, Dao và H’Mông thì tỷ lệ mang gen và mắc bệnh khá cao như: 26,1% ở dân tộc Tày; 25,5% ở dân tộc Dao, 24,7% ở dân tộc Nùng…

    Năm 2021, tại tỉnh Lào Cai, triển khai thực hiện lấy mẫu máu xét nghiệm sàng lọc Thalassemia tại 08 huyện, thị xã với 64 xã, phường, thị trấn; số người được lấy mẫu xét nghiệm là 859/1.200. Tổng số xét nghiệm 217 mẫu, cho kết quả: 01 mẫu bệnh Thalassemia; 216 mẫu mang gen Thalassemia.

    1. Biểu hiện bệnh: Người bệnh thiếu máu (da xanh, niêm mạc nhợt); vàng da; vàng mắt; da xạm; chậm phát triển thể chất; dậy thì muộn.

    2. Lưu ý với bệnh nhân Thalassemia

    - Tuân thủ theo nguyên tắc điều trị của bác sĩ.

    - Chế độ dinh dưỡng cần hạn chế thực phẩm giàu sắt như thịt, cá,.. Các sản phẩm khác, như ngũ cốc và nước cam có thể chứa sắt. Những bệnh nhân Thalassemia nên tham vấn bác sĩ về việc có cần hạn chế lượng sắt trong chế độ ăn uống hay không, luyện tập thể dục thường xuyên.

    - Về hôn nhân:

    + Không nên kết hôn.

    + Đã kết hôn không nên sinh con (vì 100% con sinh ra sẽ mang gen Thalassemia).

    + Nếu sinh con, khi mang thai phải đến cơ sở y tế để sàng lọc trước sinh bệnh Thalassemia (có thể đình chỉ thai nghén nếu như mắc bệnh Thalassemia).  

    3. Lưu ý với người có khả năng mang gen Thalassemia

    - Cần sàng lọc Thalaassemia trước hôn nhân.

    - Khám sức khoẻ trước khi kết hôn cùng với người kết hôn.

    - Phải được thông báo kết quả xét nghiệm về tình trạng của người mang gen Thalassemia.

    -  Chia sẻ thông tin của bản thân mang gen Thalassemia với người kết hôn.

    - Cùng đi khám, tư vấn sức khoẻ trước kết hôn.

    - Nếu người sẽ kết hôn mắc bệnh Thalassemia hoặc mang gen Thalassemia thì không nên kết hôn; nếu kết hôn khi mang thai phải đến cơ sở y tế để sàng lọc trước sinh bệnh Thalassemia.

Chi cục Dân số - KHHGĐ